တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးတိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းထိရောက်အောင် မြင်မှုရှိရန်မှာ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှု နှင့် ခိုင်မာသည့်ငြိမ်းချမ်းရေးအပေါ်တွင်လည်း မူတည်နေသည်ဟု ညီညွတ်သောတိုင်းရင်းသားများ ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ UNFC ဒုုတိယဥက္ကဋ္ဌနိုင်ဟံသာက ပြောသည်။ “နိုင်ငံရေးအရ ခိုင်မာတဲ့လမ်းစဉ်မရှိသေးတဲ့အတွက် တစ်ဖက်က ဘယ်သူမှ မလုပ်ချင်ကြဘူး။ များသောအားဖြင့်ဒေသခံပြည်သူ့စစ်တွေက အကျိုးစီးပွားတွေရှိတယ်။ ဒါတွေကလည်းပြောရရင် အစိုးရကဖွဲ့ထားတဲ့ အင်အားစုတွေပဲ တစ်ဖက်ကတိုက်နေရတဲ့အင်အားစုကလည်းတချို့က ဝင်ငွေရဖို့လုပ်နေရင်လည်းလုပ်နေမှာပဲ၊ နှစ်ဖက်စလုံးညှိရမှာပါပဲ။ ခိုင်မာတဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးမရသမျှတော့ မူးယစ်ဆေးဝါးတိုက်ဖျက်လို့မရနိုင်သေးဘူး။” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးကိစ္စရပ်များမှာ နိုင်ငံတဝန်းလုံးမှ လူငယ်များ၏ ပြဿနာဖြစ်သည့်အတွက် လူငယ်များပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး မိမိ၏ အနာဂတ်လမ်းကြောင်းကိုရွေးခြယ်သင့်သည်ဟု ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီ KNPP က ဒုဥက္ကဌ ခူးဦးရယ်က ပြောသည်။ “ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လှုပ်ရှားနေတာလူငယ်တွေဖြစ်တယ်။ များတယ်လို့ပြောလိုက်တာကလည်း အပြစ်ပြောတာတော့မဟုတ်ဘူး တကယ်တန်းအဓိကကျတဲ့သူတွေအတွက် ကျနော်တို့အဓိကပြောရမယ့်ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပျက်စီးနေတာက […]
Farming
လွိုင်ကော်မြို့နယ် ဒေါဘူးငံ (၅) မိုင်ရွာသားများ စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းခင်း၊ ပဲစင်းငုံခင်းများပေါ်တွင် စစ်တပ်မှ မြေကျင်းများတူးပြီး နှစ်ရှည်ပင်များ လာရောက်စိုက်ပျိုးထားသဖြင့် ပြောင်းပင်များနှင့် ပဲစင်းငုံပင်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ရှိနေသည်ဟု ရွာသားများက ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ ဒေါဘူးငံ(၅)မိုင်ရွာသားများသည် မထေားခူကျေးရွာ အနောက်ဖက်ခြမ်းတွင် ၅ ဧကခန့် စိုက်ပျိုးထားခဲ့ကြပြီး အဆိုပါမြေမှာ တပ်ပိုင်မြေနှင့် အနီးအနားရှိနေသည့် နေရာဖြစ်ကြောင်း ရွာသားများက ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်)သို့ ပြောသည်။ “တကယ်လို့ သူတို့က ကြိုပြောမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့က မလုပ်လို့လည်းရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရှိနေပြီးမှ လုပ်စားရတဲ့ ပြည်သူလူထု တောင်သူတွေကလည်း မရှိမဲ့ရှိမဲ့ ဝမ်းစာ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းက ဒါပဲရှိတယ်။” ဖျက်ဆီးခံရသည့် သီးနှံပင်များ၏ တန်ဖိုးနစ်နာကြေးကိုသာ ပြန်လည်ရလိုကြောင်း […]
ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့နယ် အတွင်းတွင် တောင်သူများ၏စပါးခင်းများကို ကြွက်များဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်ကြုံတွေ့နေကြရသည်ဟု သိကျိတ်ကျေးရွာမှ တောင်သူ မအားမူက ပြောသည်။ “အခုတလော ကြွက်ထပြီးတောင်းကျန်းလို့ တောင်ယာခင်းတွေ ပျက်စီးသွားခဲ့ပါတယ်။ စပါးပင်အရင်းကို ကိုက်ဖြတ်လို့ စပါးတွေမပေါက်နိုင်တော့ဘူး။” ဟု မအားမူကပြောသည်။ ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းဒေသအတော်များများတွင် ကြွက်များ၏ ဖျက်ဆီးခြင်းကို ကြုံတွေ့နေရပြီးကြွက်ဖျက်စီးခြင်းကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့်ဒေသများကို အချက်အလက်လိုက်ကောက်ယူကာ သက်ဆိုင်ရာဌာနများထံ ကူညီတောင်းတိုက်တွန်းနှိုးဆော်ပေးသွားမည်ဟု ကယန်းအမျိုးသမီးအစည်းအရုံး အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး မူဂလိုရီးယာ ကပြောသည်။ ကယားပြည်နယ်အတွင်းတွင်လည်း တောင်ယာစပါးပိုးများက စိုက်ခင်းများကို ဖျက်ဆီးနေကြပြီး ဖရူဆိုမြို့နယ် တောခူအုပ်စု ခိုဘွာရွာနှင့် စို့ခွတ်ရွာတို့တွင်လည်း တောင်ယာစပါးများပိုးများက ဖျက်ဆီးနေသည်ဟု စို့ခို့ရွာမှ ဆရာဝင်းနိုင်က ပြောသည်။ “စပါးပင်တွေက အရွက်တွေခြောက်ကုန်ပြီးသေကုန်တယ်။ ပိုးလည်းကျတယ်။ ကြွက်လည်းကိုက်တယ်။ တချို့လည်း သူ့ဘာသာ သူသေသွားတာရှိတယ်။” […]
ရှားမြာ ယခုနှစ်အတွင်း ငြိမ်သက်နေသည့် ပြောင်းဈေးကြောင့် ပြောင်းသိုလှောင်ထားသည့် တောင်သူဦးကြီးများအနေဖြင့် အရှုံးနှင့် ကြုံတွေ့နေကြရသည်ဟု လွိုင်ကော်မြို့နယ် ဆိုလဆယ် ရွာအတွင်းရေးမှူး ဦးဦးရယ်က ပြောသည်။ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်ရှိ လွိုင်ကော်မြို့နယ် ဆိုလဆယ်ကျေးရွာတွင် ယခင်နှစ်ကတည်းက သိုလှောင်ထားသည့် ပြောင်းဖူးစေ့များ ယခုအချိန်အထိ ရောင်းမထွက်သေးသည့်တောင်သူများ ရှိနေကြပြီး အခက်အခဲနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဩဂုတ်လအတွင်းက တစ်ပိသာတွင် ၅၅ဝ အထိတက်လာခဲ့သည့် ပြောင်းဈေးမှာ လက်ရှိတွင် တစ်ပိသာ ၃၅ဝ နှင့် ငြိမ်သက်နေခဲ့ပြီး သိုလှောင်ထားသူများအနေဖြင့် အရှုံးခံ၍ ရောင်းချရမည့်အခြေအနေတွင် ရှိနေသည်။ “စားဝတ်နေရေးအပါအဝင် အကုန်အခက်အခဲဖြစ်သွားတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အရင်နှစ်က ဒိလိုအချိန်ဈေးကောင်းတော့ လူတွေက ဒီနှစ် ဒီလိုအချိန်ကိုမျှော်ပြီး ရောင်းဖို့ […]
မူအက်စတာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာသည့်နောက်ပိုင်းတွင် လယ်ယာလုပ်ကိုင်သည့်သူများသည် တောင်ယာအဖြစ်သို့ လုပ်ကိုင်လာ ကြသည့်အတွက် တောင်ယာခုတ်ခြင်း ၊ တောင်ယာမီးရှို့ခြင်း ၊ တောင်ယာတိုးချဲ့ခုတ်ယူခြင်း လုပ်ငန်းကို ယခုနှစ်ပိုင်းတွင် တော်တော် များများပြုလုပ်လာကြသည်။ “လယ်မလုပ်နိုင်တော့တဲ့အတွက်ကြောင့် တောင်ယာကို ပိုခုတ်လာကြတယ်။ တောင်ယာပိုခုတ်လာတော့ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ တောင်ယာခုတ်တဲ့ ပြဿနာက၊ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ မြေရှိတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အပင်မကောင်းဘူး၊ အပင်မကောင်းတဲ့အခါကျတော့ အခြားနေရာသွားခုတ်တယ်၊” ဟု ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ဟန်လီကျေးရွာမှ ဦးတိုးအီက ၎င်းတို့ နှစ်စဉ်တောင်ယာပိုပို ခုတ်နေရမှု အကြောင်းကို ပြောသွားသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၂၀၁၅ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင်းတွင် […]