အန်ထောနီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်(စ်)ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှာ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွေ ပိတ်ထားတဲ့အတွက် ပြောင်းဝယ်သူတွေနည်းလာပြီးတော့ ဈေးတွေလည်း တဖြည်းဖြည်းထိုးကျလာတဲ့အပေါ် ပြောင်းစိုက်တောင်သူတွေ အခက်တွေ့ပြီး စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေကြပါတယ်။ အခုလိုပြောင်းဈေးတွေကျလာတဲ့အတွက် လုပ်အားခနဲ့ကုန်ကျစရိတ်တွေက အမြတ်မရှိတဲ့အပြင် အရှုံးပေါ်မှာကို စိုးရိမ်နေကြရပါတယ်။ “ တစ်ကယ်လို့ဈေးမရှိတဲ့အချိန်ဆိုရင် အလုပ်သမားခေါ်တဲ့အပေါ်မှာလည်း တစ်နေ့ကို ၆၀၀၀ ကျပ် ပေးရတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့တစ်ခါတစ်လေပြန်တွက်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီဈေးနှုန်းနဲ့ ဒီအလုပ်သမားခနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ ရနိုင်မလား မရနိုင်ဘူးလားဆိုပြီး အဲ့လိုမျိုးစိုးရိမ်တယ်ပေါ့။” လို့ ရုမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့နယ် နောင်လှိုင်ကျေးရွာ ကိုဘီးဒူ ကပြောပါတယ်။ အရင်နှစ်က အခုချိန်ဆိုရင် ပြောင်းဈေး အနှိမ့်ဆုံး တစ်ပိသာ၄၁၀ ရှိပြီးတော့ ယခုချိန်မှာတော့ ၃၇၀ ကျပ်အထိ ဈေးကျသွားပြီး တဖြည်းဖြည်းဆက်ကျသွားမှာကို ပြောင်းစိုက် တောင်သူတွေ […]
စိုက်ပျိုးရေး
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ပြီးခဲ့ဩဂုတ်လ ၃ရက်နေ့ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ သေးဆူလဲကျေးရွာအုပ်စု၊ ကုန်းသာကျေးရွာမှာ တောင်သူအချို့စိုက်ပျိုးထားတဲ့ နှမ်းခင်းဧက ၂၀ကျော် ရေမြှုပ်ပျက်စီးသွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ နှမ်းခင်း ၅ဧက စိုက်ပျိုးထားတဲ မသင်းထူးဆန်းက “ မနေ့ညကမှပေါ့ ချောင်းရေကြီးတာလည်းပါမယ်ထင်တယ် မနေ့က လပြည့်နေ့ဆိုတော့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတက်ရင်းနဲ့ နှမ်းခင်းထဲရေဝင်ကုန်ပြီဆိုတာနဲ့သွားကြည့်တော့ နှမ်းကအဲလိုဖြစ်ကုန်တာ” လို့ ပြောပါတယ်။ ရိတ်သိမ်းပြီးစ နှမ်းတွေကို စုပုံထားစဉ် မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် နှမ်းခင်းအားလုံးရေမြှုပ်သွားခဲ့တာပါ။ စမုံနက်အမည်ရှိတဲ့ နှမ်းအထွက်နှုန်းကောင်းတာကြောင့် ခန့်မှန်းခြေ တန်ဖိုးငွေ သိန်း၈၀လောက် ရမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။ မြှုပ်သွားတဲ့နှမ်းပင်တွေကို ပြန်လိုက်ဆယ်ပြီး ရသလောက် အခြောက်ပြန်ခံမယ်ဆိုရင် ၃ပုံတစ်ပုံပြန်ရနိုင်သလို မရရင်လည်း အားလုံးပျက်ဆီးသွားနိုင်တယ်လို့ မသင်းထူးဆန်းကပြောပါတယ်။ကုန်းသားကျေးရွာမှာ နှမ်းခင်းရေမြှုုပ်ပျက်ဆီးသွားသလို အချို့စိုက်ပျိုးထားတဲ စပါးခင်း၊ ပြောင်းခင်းလည်း […]
ခွန်းကလိုင်းဖရီး ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ အလယ်ကယန်းဒေသတွင် မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးတဲ့အတွက် တောင်သူလယ်သမားတွေက ရေအလုံအလောက် မရရှိဘဲ လယ်မြေထွန်ယက်စိုက်ပျိုးရာမှာ အခက်အခဲကြုံ တွေ့နေကြရပါတယ်။ ၎င်းအခက်အခဲနှင့် ပတ်သက်ပြီး တောင်သူ ခွန်းအလေးရှိုက “ရေမရတဲ့ နေရာမျိုးခါကျတော့ ပိုပင်ပန်းတာပေါ့။ တစ်ရက်တစ်ရက်လုပ်တာ နဲနဲပဲ သွားတဲ့အခါကျတော့ မြေနဲ့ ပြောမယ်ဆို ရေရှိတဲ့ဟာဆို ပိုမြန်တာပေါ့။ ရေမရှိတဲ့ နေရာခါကျတော့ တခါနဲနဲ တွန်းသွားပြီးတော့ လုပ်တယ်။ တစ်ရက်ဆို အလွန်ဆုံး တစ်ပယ် နှစ်ပင်ပဲပြီးတယ်။ နောက် ဒီပုံစံမျိုးဆို လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။ မိုးမကျမချင်းတော့ မလုပ်ရတော့ ဘူးပေါ့။” လို့ ပြောပါတယ်။ တောင်ကျရေတွေကို မှီခိုအားထားပြီး ရေသွင်းစိုက်ပျိုးရသည့်အတွက် မိုးရွာသွန်းမှုများမှသာလျင် ရေလုံလောက် မှုရရှိနိုင်မည်လို့ ဆိုပါတယ်။ တောင်သူတွေ […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ဒီမော့ဆိုမြို့နယ်၊ ဘုရားဖြူကျေးရွာအုပ်စုရှိ ကွင်းအမှတ်(၆၇) ဦးပိုင်အမှတ် (၁) (ပ.လ.ဖ) စိုက်ကွင်းမှာ အခကြေးငွေနဲ့ တောင်သူတွေက မိုးမကျမှီ လယ်ယာလုပ်ကိုင်ခွင့် ပြန်လည်ရရှိဖို့ စောင့်ဆိုင်းနေကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီ (ပ.လ.ဖ)စိုက်ကွင်းမှာ ၂၀၀၈ခုနှစ်မှာ တောင်သူ သုံးဦးကနေ စငှားလာပြီး ၂၀၁၀ခုနှစ်မှာတော့ ဘုရားဖြူကျေးရွာအုပ်စုကတောင်သူတွေက စိုက်ကွင်းတာဝန်ခံကို အခကြေးငွေနဲ့ ငှားရမ်းစိုက်ပျိုးလာခဲ့ပြီး အခုလို စိုက်ပျိုးချိန်မမှီပါက အခက်အခဲရှိနိုင်တယ်လို့ ဘုရားဖြူကျေးရွာမှာနေထိုင်တဲ့ ဦးကြီးညိုက ပြောဆိုပါတယ်။ “ဒီကျေးရွာက တခြားစိုက်ပျိုးစရာလည်းမရှိဘူးကော လယ်ပဲအားကိုးစရာရှိကော ဒီလယ်မလုပ်ရရင်တော့ ကျန်းမာရေးကော စီးပွားရေးကော ပညာရေးကော အခက်အခဲရှိတာပေါ့” လို့ ဦးကြီးညိုက ပြောပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ခုနှစ်မှာ (ပ.လ.ဖ) စိုက်ကွင်းမှူးက လျှော်ဖြူစိုက်ပျိုးဖို့ ဘုရားဖြူကျေးရွာက တောင်သူတွေ […]
စိုးထိုက်အောင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာဆိုလျှင် ဂျပန်ဆန်စပါးမျိုးဟာ ဈေးအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီးတော့ ကယားပြည်နယ်အတွင်းမှာ စိုက်ပျိုးရင် အောင်မြင်နိုင်တယ်လို့ စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနပြုလုပ်ခဲ့ကြတဲ့ Miunoru Keiwa Co.Ltd မှ ကွင်းတာဝန်ခံ ကိုသန်းတိုးအောင်က ပြောပါတယ်။ “ တင်းကလဲ ၉၀-၁၀၀ ဆိုတော့ ဒါမနည်းတော့ဘူးပြောရမှာပေါ့။ ကျတော်တို့အရည်အသွေးလေးကောင်းမယ်ဆိုရင်ဒါ ဈေးကွက်ကရနိုင်တယ်။ တောင်သူတွေအနေနဲ့လည်းတွက်ခြေကိုက်နိုင်တယ်ပြောရမှာပေါ့။” လို့ ကိုသန်းတိုးအောင်က ပြောပါတယ်။ လွိုင်ကော်စိုက်ပျိုးရေး သုသေတနခြံနှင့် Miunoru Keiwa Co.Ltd တို့ပူးပေါင်းပြီး၊ စိုက်ပျိုးရေး သုသေတနခြံဖြစ်ကြတဲ့ သပြေတောစိုက်ကွင်းနှင့် ငွေတောင်မျိုးသန့်ခြံ အမှတ်-၂ စိုက်ကွင်း အတွင်းမှာ ဂျပန်ဆန်စပါးမျိုး ၄မျိုး သုတေသနပြုလုပ်စိုက်ပျိုးခဲ့တာဖြစ်ပြီးတော့ မေလထဲမှာ ရိတ်သိမ်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဆန်၊ ၁ကီလို- ၁၀၀၀၀ကျပ်၊ (၅ကီလို- ၅သောင်းကျပ်) ရှိတဲ့အတွက် […]
ကယားထဲ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်ကနေထွက်တဲ့ သီးနှံမျိုးရင်းတွေနဲ့ ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို တခြားတိုင်းတစ်ပါးကနေ မူပိုင်ယူသွားနိုင်တဲ့အတွက် အသင်းအဖွဲ့တွေဖွဲ့ပြီးတော့ အမြန်ဆုံး အကာအကွယ်ပေးဖို့လိုအပ်နေပြီဖြစ်တယ်လို့ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေအတိုင်ပင်ခံ ဦးသန်းမောင်က ပြောပါတယ်။ ကယားရိုးရာအစားအစာတွေချက်ပြုတ်ရာမှာ ဟင်းခတ်အမွေးအကြိုင်အဖြစ်သုံးတဲ့ မှှှှည့်ခါသီးတို့ဆိုရင် ကယားပြည်နယ်နဲ့နီးစပ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတွေမှာ စိုက်ပျိုးလာတာရှိတယ်လို့ ကြားသိရတာကြောင့် မူပိုင်ခွင့် နဲ့ ကာကွယ်ထားဖို လိုအပ်နေပြီဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ “အသင်းအဖွဲ့တွေဖွဲ့ဖို့လိုကောင်းလိုလာလိမ့်မယ်။ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မက်ခါသီးစိုက်ပျိုးသူများအသင်း၊ ဝက်အူချောင်း ထုတ်လုပ်သူများအသင်း ဥပမာမော်လမြိုင်တို့မှာရှိတယ် ကျွဲကောသီးစိုက်ပျိုးသူများအသင်း၊ ဒူးရင်းသီးထုတ်လုပ်သူများအသင်းဆိုပြီး သူတို့က သူတို့ဒေသမှာထွက်တဲ့ သီးနှံတွေ ဒူးရင်းသီးတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ အဲဒါက တစ်ဦးတစ်ယောက်ကနေ ကာကွယ်ပေးလို့မရဘူး။”လို့ ဦးသန်းမောင်က ပြောပါတယ်။ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေက လက်ရှိအတည်မပြုရသေးတာကြောင့် နစ်နာမှုတွေရှိလာပြီဆိုရင် တခြားတရားမမှုဥပဒေတို့၊ သက်ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသား ယဉ်ကျေးမှုအကာအကွယ်ပေးတဲ့ဥပဒေတို့၊ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးဥပဒေတို့ ၊ […]
စိုးထိုက်အောင် ကယားပြည်နယ် ဒီးမော့ဆိုမြို့ငွေတောင်ရွာမှာရှိတဲ့ စိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံကျောင်းမှာ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို လက်တွေ့ ပညာသင်ကြားဖို့ သင်ထောက်ကူပစ္စည်းတွေ လိုအပ်နေတယ်လို့ သီးနှံကာကွယ်ရေးဌာန ဌာနမူး ဒေါ်စန်းစန်းနွယ်က ပြောပါတယ်။ ၎င်းက “လိုအပ်တဲ့ပစ္စည်းတွေအနေနဲ့ကတော့ (Microscope) တွေဘာတွေေတော့ လိုပါတယ်။ တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ ကျောင်းသားအားလုံးကို သင်ကြားပေးနိုင်ဖို့ကေတော့ (Microscope) ကတော့ အနည်းဆုံး ၁၀ခုလောက်ရှိမှ ဖြစ်မှာ တစ်ခုထဲပဲ ရှိတာဆိုတော့ သင်ကြားရေးမှာတော့ သိပ်ပီးတော့ အရမ်းကြီးတော့ အဆင် မပြေဘူးပေါ့။” လို့ပြောပါတယ်။ အဏုကြည့်မှန်ဘီလူး (Microscope)ဟာဆိုလျှင် သင်ကြာရေးအပိုင်းရဲ့ လက်တွေ့သင်ကြားရတဲ့ ဓါတ်ခွဲခန်းထဲမှ သီးနှံတွေထဲ ကျရောက်နေတဲ့ ပိုးမွားတွေကို ကြည့်ဖို့လိုအပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို သင်ထောက်ကူပစ္စည်းတွေ မလုံလောက်တဲ့အတွက် သင်ကြားရေးအပိုင်းမှာ ထိရောက်မှုမရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။ […]
ဦးမြာ ယခုနှစ်ကယားပြည်နယ်တွင် ပြောင်းဖူးစိုက်တောင်သူများသည် ပိုးကျမှုဒဏ်ကိုခံခဲ့ရပြီး ပြောင်းဖူးပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှုကြောင့် တွက်ခြေမကိုက်ဖြစ်နေကြောင်းသိရသည်။ ယမန်နှစ်ပြောင်းပေါ်ချိန်တွင် တစ်ပိဿာ ၅၀၀ နှုန်းဖြင့်ဝယ်ယူခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်ပြောင်းဦးပေါ်ချိန်တွင် တစ်ပိဿာ ၄၀၀ နှုန်းဖြင့်သာဝယ်ယူခဲ့ပြီးယခုအခါတွင် တစ်ပိဿာ ၃၄၅ ကျပ်ဖြင့်သာဝယ်ယူတော့သည်။ ထို့အပြင် ယခုနှစ်တွင် ပြောင်းဖူးကိုဖျက်စီးသည့် ငမြောင်တောင်ပိုးကျရောက်မှုရှိနေပြန်သည်။ ငမြောင်တောင်ပိုးများကိုနှိမ်နှင်းရန် ပိုးသတ်ဆေးကိုဝယ်ယူရသည့်အတွက် ယခင်နှစ်များထက် ငွေအရင်းအနှီးများပိုမိုလိုအပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောင်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဒေါ်လူမာကပြောသည်။ “အရင်နှစ်တွေထက်အရင်းပိုကုန်တယ်။ ပြီးတော့ဈေးကလည်း မကောင်း အသီးလည်းမကောင်းတော့ အမြတ်နည်းတယ်’’ ဟု၎င်းကဆက်ပြောသည်။ ယခုနှစ်ကယားပြည်နယ်ရှိ ပြောင်းခြံများတွင် ငမြောင်တောင်ပိုးကျရောက်မှု စတင်ကြုံတွေ့နေရတာဖြစ်သည်ဟု စိုက်ပျိုးရေး ဝန်ထမ်း တစ်ဦးက ပြောသည်။ “ဒီနှစ်ကပိုးကျလို့အရင်နှစ်တွေထက်ပိုပြီးဂရုစိုက်ရတယ်။ ပြီးတော့ဈေကလည်းကြာလေကျလေဘဲ’’ ဟု ပြောင်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးငါးရယ်ကပြောပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်နှစ်စဉ် ပြောင်းဖူး ဧက […]
ကန္တာရတီတိုင်း(မ်) ကယားပြည်နယ်အတွင်းလူမှုအကျိုးပြုစီးပွား (Social Entrepreneur)အနေနဲ့ လာမည့်နှစ်တွေမှာ ကော်ဖီထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်းအောင်မြင်လာတော့မယ်လို့ ကယားပြည်နယ်ကွန်ပြူတာပညာရှင်အသင်းဥက္ကဌ ဒေါ်ခင်လင်းဦး ပြောပါတယ်။ ဒေါ်ခင်လင်းဦးက “မကြာခင် ၂၁ ရာစုမှာ Born (မွေးဖွား) လာတော့မည့် ဖြစ်လာမည့်အဖွဲ့အစည်းပဲပေါ့နော်။ အဓိကတော့ အခုဖန်တီးထားတဲ့ Genius ကော်ဖီလုပ်ငန်းကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒါက Social Entrepreneur ပဲပေ့ါနော်။ အခုနကပြောတဲ့အလုပ်အကိုင် တိုးတက်လာမယ်။ အလုပ်သမားတွေအလုပ်ရမယ်။ Product (ထုတ်ကုန်)တွေ အချိတ်အဆက်တွေ ချိတ်ဆက်မိအောင် သူတို့က ဖန်တီးထားတယ်။” လို့ ပြောပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှ Genius ညဏ်ကြီးရှင် ကော်ဖီလုပ်ငန်းကို အခု ကယားပြည်နယ်မှာ တိုးချဲ့ပြီးအလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကော်ဖီပင်တွေကို စတင်တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနေပြီဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။ ၂၀၁၉ခုနှစ်အတွင်း ကယားပြည်နယ်အတွင်းမှာ ဖရူဆိုမြို့နယ် ဟိုယာ/ဘီယာဒေသမှာ ဧက […]