ကန္တာရဝတီတိုင်း ( မ် )
“ကျမတို့အပင်က ထွက်ပြီ၊ ဒါပေမဲ့ မိုးတအားမိတော့ အပင်က ပြန်ပျောက်သွားတယ်။ ပြန်ကြဲရမှာ အခုက ဒီ ၆ လပိုင်းမကုန်ခင် ပြန်ကြဲရမှာ တခေါက်။”
ဒါကတော့ နှမ်းစိုက်ပျိုးထားတဲ့ ကရင်နီပြည်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ဘက်ခြမ်း၊ ပွန်ချောင်းစစ်ရှောင်စခန်းက အသက် ၄၀ အရွယ် ဒေါ်တာမယ်က ပြောတာပါ။
ဒေါ်တာမယ်တို့နေထိုင်တဲ့ ပွန်ချောင်းဘေးတလျှောက်မှာ ဒေသခံတွေအပါအဝင် စစ်ဘေးရှောင်တွေက ဝမ်းရေးအတွက် နှမ်းကို စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။
စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ စားဝတ်နေရေးအတွက် မိမိတို့စုဆောင်းထားတဲ့ ငွေကြေးကို စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အရင်းအနှီး ကုန်ကျစရိတ် ပုံအောထားတာပါ။ စစ်ရှောင်ကာလတွေကြာလာတော့ အလှူရှင်အဖွဲ့အစည်းတွေ ရဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေနည်းလာတဲ့အခါ ဒီလို တနိုင်တပိုင်စိုက်ပျိုးရေးတွေကို စစ်ရှောင်တွေက မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ကြရပါတယ်။
ရေရှည် ဝမ်းရေးအတွက် ဒေါ်တာမယ်က ဒေသခံတွေဆီက တောင်ယာ ၂ ဧကမှာ နှမ်းစိုက်ပျိုးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း နှမ်းစိုက်ပျိုးပြီးတပတ်အတွင်း မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းတာကြောင့် တထွာခန့် ပေါက်လာတဲ့ နှမ်းပင်က မိုးဒဏ်ကို မခံနိုင်လို့ အပင်သေသွားခဲ့ပါတယ်။ ခန့်မှန်းလို့မလွယ်တဲ့ မိုးလေဝသကြောင့်လည်း စိုက်ခင်းပျက်တာတွေကို ဒေါ်တာမယ်တို့ နှစ်စဉ်ကြုံတွေ့နေကြရတာပါ။
နှမ်းစိုက်ပျိုးပြီးစီးတာနဲ့ နှမ်းပင်ရှင်ဖို့ ၊ အထွက်နှုန်းကောင်းဖို့၊ မိုးလေဝသ ရာသီဥတု မှန်ကန်စေဖို့ တောင်သူတွေက မျှော်လင့်ကြရပါတယ်။ ယခုနှစ် မေလအတွင်းမှာ မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းမှုကြောင့်လည်း ပွန်ချောင်းဘေးမှာ စိုက်ပျိုးထားကြတဲ့ နှမ်းအများစုက အပင်မထွက်တာကြောင့် နှစ်ခါပြန် နှမ်းပြန်ကြဲဖို့ ထပ်မံပြင်ဆင်ရပါတော့တယ်။
“ စားရပြီဆိုပြီး စိတ်ထဲမှာဝမ်းသာနေတာ အသီးမကောင်းဘူးဆိုလည်း တခါပြန်စိတ်ညစ်ပြန်ရော အလုပ်လုပ်တာ ကံစမ်းမဲနဲ့တူတယ်။ မလွယ်ဘူး ကျမတို့တောင်သူလယ်သမားတွေက။ ကိုယ်လုပ်မှ ကိုယ်စားရတဲ့ ဘဝ ရုန်းကန်ရတယ်။” လို့ စစ်ဘေးရှောင်ရင်း နှမ်းစိုက်တဲ့ အသက် ၃၉နှစ်အရွယ် ဒေါ်နဲမယ်က ပြောဆိုတာပါ။
ဒီနှစ်ကတော့ မိုးများတာကြောင့် နှမ်းစိုက်သူတွေရဲ့ နှမ်းစိုက်ခင်းဟာ အပင်မပေါက်ကြတာ၊ အပင်မရှင်တာ များပြားပါတယ်။
နှမ်းကို ဝမ်းရေးအတွက် အဓိက စိုက်ပျိုးကြပြီး နှမ်းရောင်းရငွေနဲ့ မီးဖိုချောင်အသုံးစရိတ် ၊ သားသမီးတွေရဲ့ပညာရေးအတွက် အသုံးပြုကြပါတယ်။ မြေပဲကိုတော့ အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးပြီး အိမ်သုံးအဖြစ် စားဆီကြိတ်ထားကြပါတယ်။
ဒေသခံတွေဆီကနေ တောင်ယာကိုငှားရမ်းလုပ်ကိုင်ပြီး နှမ်းနဲ့ မြေပဲကို အဓိက စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။ ရိတ်သိမ်းရာသီရောက်တဲ့အခါ တောင်ယာပိုင်ရှင်ကို အခကြေးငွေပေးတာ၊ ဒါမှမဟုတ် နှမ်းထွက်ပြီးနောက် နှမ်းမျိုးစေ့ပြန်ပေးတာအပြင် ထွက်ရှိလာတဲ့ မြေပဲကို ကြိတ်ပြီး မြေပဲဆီ ပြန်ပေးတာ စသဖြင့် အပြန်အလှန်သဘောနဲ့ ချေးငှားကြတာပါ။
ဒေါ်တာမယ်တို့ စစ်ရှောင်စခန်းမှာ အိမ်ခြေ ၈၈ အိမ် ၊ လူဦးရေ ၂၁၂ ဦးရှိပါတယ်။ အဲ့ဒီထဲမှာ အိမ်ခြေ တဝက်ခန့်က တောင်ယာအငှားစိုက်ပျိုးခွင့်မရရှိကြပါဘူး။ အခြေခံစားနပ်ရိက္ခာရရှိဖို့က အလှူရှင်အဖွဲ့အစည်းတွေကပုံမှန် မရှိတာကြောင့် ငတ်ပြတ်မှုမရှိအောင် စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် တနိုင်တပိုင် တောင်ယာလုပ်ကိုင်ခွင့်ရရှိဖို့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ထားမှုက တောင်ယာအငှား စိုက်ပျိုးခွင့်ပါပဲ။
“ အငှားခြံရဖို့အတွက် ကျနော်တို့အနေနဲ့ တတ်နိုင်သလောက်တော့ လိုက်ရှာပေးတယ်။ ခြံပိုင်ရှင် က ဘယ်ရွာကလဲ ဘယ်မှာနေလဲ လိုက်ညှိပေးတယ် လိုက်တောင်းပေးကြည့်တယ်။ တနှစ်ကို ဒီလောက်နဲ့ ပေးငှားလို့ရမလား၊ ဒီလူက အမျိုး(ဆွေမျိုး) မရှိလို့ ခြံမရှိလို့ လုပ်စားချင်လို့ စသဖြင့် လိုက်ပြောတာမျိုးရှိပါတယ်။ တချို့လည်း ရတဲ့သူက ရတယ် ၊ မရရင်တော့ ကျနော်တို့လည်း မတတ်နိုင်ဘူးပေါ့နော။” လို့ ဒေါ်တာမယ် နေထိုင်တဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းရဲ့ဥက္ကဌ ဦးစိုးလင်းက ဒေသခံတွေရဲ့တောင်ယာမှာ စစ်ဘေးရှောင်တွေ အငှားစိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို ပြောပြပါတယ်။
နှမ်းအထွက်နှုန်းကောင်းမှသာ တောင်ယာငှားခနဲ့ နှမ်းခုတ်တဲ့ အလုပ်သမားခ စတာတွေကို ပြန်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်သလို စားဝတ်နေရေးအတွက် အပိုဝင်ငွေလေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလက ကရင်နီပြည်ရဲ့နေရာအနှံ့အပြားမှာ မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုကြောင့် နှမ်းစိုက် စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါသေးတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်ရင်း ၂ နှစ်ဆက်တိုက် အရှုံးနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာကြောင့် ဒီနှစ်မှာတော့ နှမ်းအထွက်တိုးဖို့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ပိုမို စိုက်ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ ဒီနှစ်လုပ်တာ မအောင်ခဲ့ဘူးဆိုရင် မိုးဖျက်တာတို့ အပင်မသန်တာတို့ဆိုရင် တနှစ်လုံး မိသားစုစားဝတ်နေရေးက အတော် ခဲယဉ်းတာပေါ့။”လို့ စစ်ဘေးရှောင်တောင်သူတဦးဖြစ်တဲ့ အသက် ၅၀ အရွယ် ဦးဘိုးရယ်က ပြောပါတယ်။
နှမ်းကို ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ လွိုင်ကော် ၊ ရှားတော ၊ ဘောလခဲ စတဲ့ မြို့နယ်ရဲ့ အပူပိုင်းနေရာတချို့မှာ အဓိက စိုက်ပျိုးကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ချောင်းဘေးမှာ အများစု စိုက်ပျိုးထားတာဖြစ်လို့ မိုးရာသီကာလအတွင်း ချောင်းရေမြှင့်တက်လာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်ရပြန်ပါသေးတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကတော့ နှမ်းတပိဿာကို ၈၅၀၀ ကျပ်ပေါက်ဈေးရှိပေမဲ့ ဒီနှစ်ရဲ့ နှမ်းဈေးကွက်ကိုတော့ မသိသေးပါဘူး။
” နှမ်းရဲ့ အထွက်နှုန်းပေါ့နော ကိုယ်က တဦးတယောက်တည်းမဟုတ်ဘဲနဲ့၊ တမိသားစုတည်းပဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့၊ အများအကုန်လုံးအတွက် ကောင်းစေချင်တယ်။ အဲ့လိုကောင်းမှပဲ ဝမ်းစာအတွက် ကလေးကျောင်းစရိတ်အတွက် အဆင်ပြေတာပေါ့။”လို့ ဦးဘိုးရယ်က ဖြည့်စွက်ပြောဆိုထားပါတယ်။
စစ်ရှောင်ကာလကြာမြင့်လာတာနဲ့အမျှ အဖက်ဖက်က လိုအပ်ချက်များပြားနေဆဲဖြစ်တဲ့ ကရင်နီပြည်က စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် အငှားလုပ်ကိုင်ခွင့်ရထားတဲ့ တောင်ယာစိုက်ခင်းတွေမှာ မိသားစုအသက်ဝမ်းကျောင်းအတွက် နှမ်းအထွက်နှုန်းကောင်းဖို့က မျှော်လင့်ချက်တခု ဖြစ်လို့နေပါတော့တယ်။
