ကန္တာရဝတီတိုင်း ( မ် )
ကရင်နီပြည် ဒီးမော့ဆို အရှေ့ဘက်ခြမ်းတစ်နေရာမှာ ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်များဆုံရပ် သင်တန်းအတွင်း ဆိုရှယ်ဘာသာရပ်အောက်က ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လေ့လာခြင်းဘာသာရပ် ( Culture learning ) ကို ထည့်သွင်းသင်ကြားနေပါတယ်။
အဲ့ဒီဘာသာရပ်ဟာ ကရင်နီလူမျိုးစုတွေရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွေကို လေ့လာရတာဖြစ်ပြီး လက်ရှိ အခြေအနေအရ ကယားလူမျိုးတို့ရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွေကို နီးစပ်ရာကျေးရွာတွေမှာ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းလေ့လာပြီး ပြိုင်ပွဲတစ်ရပ်ကို စက်တင်ဘာလ ၁ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လေ့လာခြင်းဘာသာရပ်သင်ယူရတဲ့အတွက် အကျိုးကျေးဇူးတွေ အများကြီးရလာတယ်လို့ သင်တန်းတက်ရောက်နေသူ ငါးမူက ပြောပါတယ်။
“ကိုယ့်အတွက် အများကြီး အကျိုးရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အရင်တုန်းကဆိုရင် ဒီတံခွန်တိုင်ပွဲဆိုရင် ဒီတံခွန်တိုင်ပွဲလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာလောက်ပဲ ဘာလို့ ပူဇော်တယ်။ အဲ့ဒီလောက်ပဲ။ Culture learning သင်ပြီးတဲ့အခါကျတော့ လုံးဝ အရင်းအမြစ်တွေအဖြစ် ကျမတို့ လေ့လာခဲ့ကြတယ်။ ဒီရိုးရာအကြောင်းတွေဆိုရင် လုံးဝ လေ့လာခဲ့ဖြစ်တယ်ပေါ့နော။ ဒီလိုမျိုးလေ့လာခြင်းအားဖြင့် လုံးဝ ကျနော်တို့ အရင်းနှီးတဲ့ဟာတွေလည်း သိလာမယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ်ရင်းနှီးပြီးသားဟာတွေလည်း ထပ်ပြီးတော့ သိလာတယ်ပေါ့နော။ အဲ့ဒီလိုမျိုး အကျိုးကျေးဇူးတွေ အများကြီး ရလာတယ်ပေါ့နော။” လို့ ငါးမူက ပြောပါတယ်။
ဒီဘာသာရပ်ကို ကျောင်းစာတွေမှာလည်း ဘာသာရပ်ခွဲတစ်ခုအနေနဲ့ ထည့်သွင်းသင်ကြားသင့်တယ်လို့ သူက မှတ်ချက်ပြုထားပါတယ်။
ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်များဆုံရပ်မှာ ဘာသာရပ် ၉ ခုကို အဓိက သင်ကြားပေးနေတာဖြစ်ပြီး Culture learning ကို ထည့်သွင်းသင်ကြားရတဲ့အကြောင်းအရင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်များဆုံရပ် Program ဒါရိုက်တာ ခူးစောပရေးရယ်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ကိုယ်က ဒီကရင်နီလူမျိုးတစ်ယောက် ဖြစ်တယ်ဆိုရင်တော့ ကိုယ့်ရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုမမေ့ဖို့ လိုအပ်တယ်။ အဲ့ဒီတော့ အရမ်းကို အရေးကြီးတဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အဲ့ဒီတော့ သူတို့ အဲ့ဒီလိုမျိုး လေ့လာရတာတွေ ကိုယ့်ရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွေ သွားပြီးတော့ အရင်းအမြစ်တွေ research တွေ သွားပြီးတော့ research လုပ်တဲ့အခါမှာတော့ အခက်အခဲရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုတွေက အရမ်းများတယ်။ ကျနော်တို့ အဲ့ဒါအကုန်လုံး လက်လှမ်းမှီနိုင်ဖို့က ကျနော်တို့ အခက်အခဲတွေက အများကြီးရှိတယ်။ အချိန်တွေကလည်း အများကြီး ပေးရတယ်ပေါ့နော။ အဲ့ဒါတော့ ကျနော် အဆင်ပြေသလောက် ကျနော်တို့ လက်လှမ်းမှီသလောက် ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေကို သွားပြီးတော့ လေ့လာခိုင်းတယ်။ ဒီမှာ culture learning မှာ ပြန်ပြီးတော့ လေ့လာခိုင်းတယ်ပေါ့။” လို့ ခူးစောပရေးရယ် က ပြောပါတယ်။
ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်များဆုံရပ်ဟာ ကရင်နီပြည်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် ပညာရေးအခွင့်အလမ်းဆုံးရှုံးနေရတဲ့ အသက် ၁၆နှစ်ကနေ ၂၂နှစ်ကြားက လူငယ်တွေအတွက် အဓိက သင်ကြားပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ပတ်စဉ်ကို သင်တန်းသား ( ၅၀ ) ဦးနဲ့ သုံးလသာ သင်ကြားပေးတာဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာတော့ အပတ်စဉ် ( ၂ ) ကို ဖွင့်လှစ်နေတာ တစ်လကျော်ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ သင်တန်းတက်ရောက်နေတဲ့ သင်တန်းသားခူးတီရယ်ကလည်း သင်တန်းပြီးသွားရင် သူလုပ်ဆောင်ချင်တာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုလို ပြောပါတယ်။
“ကျနော် ဒီကျောင်းတက်ပြီးတော့မှ ကျနော် ဒီစစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေမှာ ကျနော်ဒီပညာရေးပိုင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပညာဆက်လက်သင်ကြားပေးတာတို့ ကလေးသူငယ်တွေကို ခွန်အားဖြစ်စေမယ့် လှုပ်ရှားမှုတွေ သွားပြီးတော့ ပြုလုပ်ပေးတာတို့ရှိမယ်။ နောက်တစ်ကဏ္ဍအနေနဲ့ ကျနော်က ဒီဆေးဘက်ဆိုင်ရာတွေမှာလည်း ကျနော်သွားရောက်လေ့လာပြီးတော့မှ ပြန်ပြီးတော့ အကျိုးပြုပေးဖို့လည်း ရှိတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော် ကွန်ပျူတာပိုင်း IT ပိုင်းတို့မှာလည်း အဲ့ဒီဘက်အပိုင်းမှာလည်း ကျနော် ပါဝင်သွားဖို့ ရှိတယ်။ နိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျနော် အများကြီး လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အနေအထားမှာ ရှိမရှိဆိုတာကို အများကြီး လုပ်ဆောင်သွားမယ်။ တတ်နိုင်သလောက် လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ကျနော် မျှော်လင့်ပါတယ်။” လို့ ခူးတီရယ်က ပြောပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိတဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေအထိပါ လက်နက်ကြီးတွေ လေယာဉ်တွေနဲ့ လာရောက်ဗုံးကျဲမှုဖြစ်စဉ်တွေရှိနေတဲ့အတွက် စစ်ရှောင်တွေဟာလည်း စိုးရိမ်မှုတွေကြားထဲကနေ ပညာရေးအဆက်မပြတ်သွားအောင် သင်ယူနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
