ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ကရင်နီလူငယ်အင်အားစုတို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှာ စစ်တပ်ကနေ တောင်သူတွေကို တရားစွဲထားတဲ့ကိစ္စ ဆွေးနွေးရာမှာ အားရကျေနပ်မှုမရခဲ့ပေမယ့်လည်း တစ်စုံတရာ မျှော်လင့်ချက်တော့ရရှိခဲ့တယ်လို့ ကရင်နီပြည်တောင်သူလယ်သမား သမဂ္ဂဥက္ကဌ ခူးတူရယ်ကပြောပါတယ်။ “တောင်သူတွေတရားစွဲခံရတာ ၄၁ ယောက်ရှိနေပြီ၊ ၁၁ ယောက်ကထောင်ထဲမှာ ၊ ပုဒ်မ ၅ ခုနဲ့ အမှုက ၇၀ ရှိနေပြီပေါ့ ဆိုတဲ့ဟာ ကျနော်တို့တင်ပြတော့ သူတို့ဘက်က ဒါစိတ်မကောင်းစရာဘဲ ၊ ကျနော့်ဘက်ကလည်းတောင်သူတွေကို သနားဖို့၊ ငဲ့ညှာဖို့၊ ကိုယ်ချင်းစာဖို့ အဲ့တာပြောတော့ သူတို့ဘက်က လုပ်ပေးမယ်ကူညီမယ်ပေါ့၊ အဲ့တော့ တောင်သူကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့ဘက်က တစ်စုံတရာ မျှော်လင့်ချက်ရှိတယ်လို့ပြောလို့ရပါတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ဒီနေ့မှာကျရောက်တဲ့ ၆၈ နှစ်မြောက် ကယားပြည်နယ်နေ့ကို တက်ရောက်လာတဲ့ […]
တောင်သူ
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ကယားပြည်နယ်အတွင်း စစ်တပ်က တောင်သူတွေအပေါ်မှာ တရားစွဲဆိုထားတဲ့အပေါ် ဥပဒေအိမ် ဥပဒေပညာရပ်ဆိုင်ရာအသင်းမှ ဒါရိုက်တာ ကျော်ဝဏ္ဏအောင်နှင့် မေးမြန်းချက်များကို ကောက်နုတ်တင်ပြထားပါတယ်။ မေး ။ ။ ကယားပြည်နယ်အတွင်းမှာ လက်ရှိ အစိုးရစစ်တပ်ကနေ တောင်သူတွေအပေါ် တရားစွဲဆိုထားတဲ့အပေါ် ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။ ဖြေ။ ။ လက်ရှိ မြန်မာ့တပ်မတော် အနေနဲ့ပေါ့ ဒေါဆိုရှေး တောင်သူတွေနဲ့ဒေါမူကလား၊ ၃မိုင်ပကြဲးစံပြကတောင်သူတွေ၊ ဒီမြေနီကုန်းကတောင်သူတွေ တရားဆွဲဆိုချက်အပေါ်မှာကျနော်ရဲ ့ထင်မြင်ယူဆချက်ပေါ့နော်။ ဘာလဲဆိုတော့ နံပတ်တစ်ကတော့ ရွာတွေကတောင်သူတွေ ဘယ်တောင်သူဖြစ်ဖြစ်ပေါ့ သူတို့က အဲ့ဒီမြေမှာလုပ်ကိုင်စားသောက်လာတာ နှစ်ပေါင်း၅၀ကျော်ပြီ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့အခုလုပ်စားနေတာသူတို့ရွာဟောင်းတွေပဲ ဖြစ်တယ်။ တိုင်းရင်းသားရိုးရာအရသူတို့က နှစ်ပေါင်း ၅၀ လုပ်ကိုင်စားသောက်လာတဲ့လူတွေပဲ ဖြစ်တယ်။ တစ်ဖက်မှာတပ်မတော်ကလဲမြေသိမ်းထားတယ်။ မြေသိမ်းဆည်းထားပြီးတော့ ဒါ ဥပဒေနဲ့အညီသူပိုင်ဆိုင်ထားတယ် […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ကလေးတွေနဲ့မိခင်တွေ အမျိုးသမီးတွေအများစုလိုက်စီးလာတဲ့ ထော်လဂျီစက်တစ်စီးဟာဆိုရင် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် တရားရုံးရှေ့ကို ပုံမှန် တစ်ပတ်တစ်ကြိမ်ရောက်ရှိလာစမြဲပါ။ သူတို့တွေဟာဆိုရင် ဒေါဆိုရှေးကျေးရွာကနေ လာကြတဲ့သူတွေဖြစ်ကြပါတယ်။ ထော်လဂျီစက်ပေါ်မှာဆိုလျှင် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ကလေးငယ်တွေအပါအဝင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ၊ ဟင်းခြောက်တွေ၊ထမင်းဗူးတွေက ပုလိုင်းတွေ၊ ခြင်းတောင်းတွေနဲ့အပြည့်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရားရုံးချိန်းရှိတုန်း သူတို့ရဲ့ အမျိုးသားတွေအတွက် ထောင်ထဲမှာစားစရာတွေသယ်သွားနိုင်ဖို့အရောက်လာပို့ ပေးကြတာဖြစ်ပါတယ်။ တချို့အမျိုးသားတွေကတော့ ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ စားစရာတွေသယ်လာပြီးတော့ သူတို့သားတွေကိုလာပို့ဖို့ ရောက်လာကြပါတယ်။ ဒေါဆိုရှေးတောင်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးလီဖဲက “ကျနော့်သားကို ကျနော်လာကြည့်တာ ဘာမှလည်း မကျွေးနိုင်ဘူး၊ မယူလာနိုင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူ့ကို တွေ့ချင်တော့ ရုံးချိန်းတိုင်း ကျနော်လာတယ်။ အရမ်းခက်ခဲပင်ပန်းတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အလုပ်လုပ်ဖို့လည်း သူ့ကလေးတွေလည်း အရမ်းငယ်သေးတယ်။ ကျနော်လည်း သူ့ကို မကူညီနိုင်ဘူး။ အချုပ်ကျတာလည်း ၂ လ […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) လက်ရှိပြည်သူ့အစိုးရလက်ထက်မှာ တိုင်းရင်သားတောင်သူတွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေ အချိုးဖောက်ခံနေရမှု ပိုဆိုးဝါးလာနေပြီး ကယားပြည်နယ်အတွင်း ရွာလုံးကျွတ်နီးပါး တောင်သူတွေ တရားစွဲခံရတဲ့ ကိစ္စဟာ လုံးဝမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ ချင်းလယ်သမားများကွန်ယက် (Chin Farmers Network) မှ မမိုးမိုးက ပြောပါတယ်။ ” ဒီအစိုးရလက်ထဲမှာ တောင်သူတွေရဲ့အခွင့်အရေးက ဘာတိုးတက်မှုမှမရှိဘူး သူတို့အသစ်ပြင်လိုက်တဲ့ဥပဒေ က တောင်သူတွေအတွက်ပိုဆိုးစေတယ်။ နောက်ပြီးကယားပြည်နယ်မှာ တောင်သူတွေအများကြီးကိုတရားစွဲတာက လုံးဝ မဖြစ်သင့်ဘူး”လို့ မမိုးမိုးကပြောပါတယ်။ ကယားပြည်နယ်မှာမြန်မာ့တပ်မတော်မှ ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ကရင်နီပြည်တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂ ဝန်ထမ်း၃ဦးနဲ့ တောင်သူလယ်သမား၁၀ဦးကို ပုဒ်မ ၄၄၇နဲ့ ထပ်မံတရားစွဲလိုက်ပါတယ်။ လက်ရှိ မြန်မာ့တပ်မတော်ကတောင်သူလယ်သမားတွေကို တရားစွဲဆိုတာ စုစုပေါင်း တောင်သူ ၄၁ ဦးရှိနေပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ဒေသခံ […]
ဦးမြာ ယခုနှစ်ကယားပြည်နယ်တွင် ပြောင်းဖူးစိုက်တောင်သူများသည် ပိုးကျမှုဒဏ်ကိုခံခဲ့ရပြီး ပြောင်းဖူးပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှုကြောင့် တွက်ခြေမကိုက်ဖြစ်နေကြောင်းသိရသည်။ ယမန်နှစ်ပြောင်းပေါ်ချိန်တွင် တစ်ပိဿာ ၅၀၀ နှုန်းဖြင့်ဝယ်ယူခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်ပြောင်းဦးပေါ်ချိန်တွင် တစ်ပိဿာ ၄၀၀ နှုန်းဖြင့်သာဝယ်ယူခဲ့ပြီးယခုအခါတွင် တစ်ပိဿာ ၃၄၅ ကျပ်ဖြင့်သာဝယ်ယူတော့သည်။ ထို့အပြင် ယခုနှစ်တွင် ပြောင်းဖူးကိုဖျက်စီးသည့် ငမြောင်တောင်ပိုးကျရောက်မှုရှိနေပြန်သည်။ ငမြောင်တောင်ပိုးများကိုနှိမ်နှင်းရန် ပိုးသတ်ဆေးကိုဝယ်ယူရသည့်အတွက် ယခင်နှစ်များထက် ငွေအရင်းအနှီးများပိုမိုလိုအပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောင်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဒေါ်လူမာကပြောသည်။ “အရင်နှစ်တွေထက်အရင်းပိုကုန်တယ်။ ပြီးတော့ဈေးကလည်း မကောင်း အသီးလည်းမကောင်းတော့ အမြတ်နည်းတယ်’’ ဟု၎င်းကဆက်ပြောသည်။ ယခုနှစ်ကယားပြည်နယ်ရှိ ပြောင်းခြံများတွင် ငမြောင်တောင်ပိုးကျရောက်မှု စတင်ကြုံတွေ့နေရတာဖြစ်သည်ဟု စိုက်ပျိုးရေး ဝန်ထမ်း တစ်ဦးက ပြောသည်။ “ဒီနှစ်ကပိုးကျလို့အရင်နှစ်တွေထက်ပိုပြီးဂရုစိုက်ရတယ်။ ပြီးတော့ဈေကလည်းကြာလေကျလေဘဲ’’ ဟု ပြောင်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးငါးရယ်ကပြောပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်နှစ်စဉ် ပြောင်းဖူး ဧက […]
မီမြာ ကယားပြည်နယ် ဒီးမော့ဆိုမြို့ တပ်မတော်အမြောက်တပ် (၃၆၀)က ဒေါဆိုရှေ့ကျေးရွာတောင်သူများ၏ မြေယာများကို တပ်သိမ်းမြေအဖြစ် သိမ်းလိုက်သည့်အတွက် တောင်သူများ စားဝတ်နေရေးအတွက် အခက်အခဲ ကြုံနေရသည်။ တောင်ယာအလုပ်ကိုသာ လုပ်ကိုင်လာခဲ့ကြသည့်အတွက် တောင်ယာ အလုပ်အပြင် အခြားအလုပ်ကို မလုပ်ကိုင်နိုင်ကြောင်း၊ မြေယာ ပြန်မရလျှင် အခြား လုပ်ကိုင်စားသောက်ရန် မြေယာလည်းမရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။ “ကျနော်တို့ ဒါမှပြန်မရဘူးဆိုလို့ရှိရင် အခြားလုပ်ကိုင်စားသောက်ဖို့ မြေယာလည်း ဘာမှမရှိဘူး” ဟု တောင်သူဦးပါးရယ်ကဆိုသည်။ စားဝတ်နေရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးများအတွက် စိုက်ပျိုးမြေကိုသာ တောင်သူများ မှီခိုအားထားနေကြသည်။ ထို့ကြောင့် သိမ်းထားသော မြေယာများ ပြန်လည်ရရှိရန် အလိုရှိနေကြသည်။ “ကျမတို့က ဒီမြေနဲ့ပဲ အသက်ရှင်နေတော့ ဒီမြေလေးပြန်ရဖို့ တောင်းဆိုချင်တယ်၊ ဒီမြေက ကျမတို့အတွက် […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) လွိုင်ကော်မြို့ ၊ မြို့ပြင်နေရာတွင် တပ်မတော်ကနေ ခြံစည်းရိုးများ တည်ဆောက်ရန် လုပ်ဆောင်လာသည့်အပေါ် တောင်သူများက စိုးရိမ်နေသည့်အတွက် သက်ဆိုင်တဲ့ အစိုးရနဲ့ ဌာနဆိုင်ရာတွေကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးစေလိုကြောင်း အမည်မဖော်လိုသူ တောင်သူတစ်ဦးကပြောပါတယ်။ ၎င်းက “ရွာသားတွေလဲလိုက်လာပြီးတော့ တားသေးတယ်။ မရဘူး။ လုံခြုံရေးတွေကလည်း အပြည့်ချထားတယ်။ ခဏလေးစောင့်ပါအုံး သက်ဆိုင်ရာထွေအုပ်တို့ကို စောင့်ပါအုံးပြောတာလည်းမရဘူး အုတ်တံတိုင်းချဖို့လုပ်နေတယ်။” ဟု ပြောပါသည်။ ၎င်းနေရာကို ၁၉၉၁/၉၂ ခုနှစ်တွင် တပ်မြေအဖြစ်လျာထားခဲ့တာကြောင့် မည်သည့်သီးနှံမှစိုက်ပျိုးခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ တပ်ဖက်ကလည်း ၎င်းမြေကို အသုံးပြုခဲ့ခြင်းမရှိတာကြောင့် လှစ်လပ်နေသည့်မြေကို ဒေသခံများကပြန်လည်စွန့်လွတ်ပေးရန် တောင်းဆိုထားသည်။ လွိုင်ကော်မြို့၏ မြောက်ဘက်တွင်ရှိသည့် BE တပ်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးတပ်မှ နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် လျာထားသည့်မြေယာပေါ်တွင် အလံများလာရောက်စိုက်ထူခဲ့ပြီး ယနေ့နိုဝင်ဘာလ […]