ခွန်းကလိုင်းဖရီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံပြီးရင် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ဒုတိယ အများဆုံးနေရာကနေ တတိယအများဆုံးအဆင့်သို့ လျော့ကျသွားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ဘိန်းထုတ် လုပ်မှု ဒုတိယ အများဆုံး နေရာမှာရှိခဲ့ပေမယ့် တတိအများဆုံးနေရာမှာ ရှိခဲ့တဲ့ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံက နောက်ပိုင်းမှာ ဓာတုဗေဒသုံးပြီး မူးယစ်ဆေးဝါးတွေ အမြောက်အများထုတ်လုပ်တာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဒုတိယ နေရာကို ရောက် သွားတာပါ။ ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇာဝတ်မှုခင်းဆိုင်ရာရုံး (UNODC) ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုစစ်တမ်း (၂၀၁၉) အရ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဘိန်းစိုက်ပျိုးတဲ့ ပမာဏ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး ယခင် ၂၀၁၉ […]
တောင်သူ
ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်က စပါးစိုက်တောင်သူတွေက ၂၀၂၀ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ တောင်သူတွေအတွက် ဘာလုပ်ပေးနိုင်မယ့်အစိုးရကို မျှော်လင့်နေကြသလဲ။ ရွေးကောက်ပွဲမှာ တောင်သူတွေကို ဘယ်လို အကျိုးပြုတဲ့ အစိုးရမျိုး ကိုလိုချင်တာလဲ။ ကိုဒီဝင်း (ဘုရားကုန်းကျေးရွာ)“ စပါးအသစ်ပေါ်တဲ့အချိန်ကြတော့ ဈေးမကိုက်ဘူး။ ဘာရာသီပဲထွက်ထွက် ပဲထွက်ခါစဆိုလည်းပဲဈေးမကောင်းဘူး၊ စပါးထွက်ခါစဆို စပါးဈေးမကောင်းဘူး။ တို့လယ်သမားတွေကတော့ အောက်ဈေးနဲ့ရောင်းပြီးတော့ အကြွေးဆပ်နေရတယ်လေ။… တောင်သူကိုအကျိုးပြုတဲ့အစိုးရပေါ့ လိုချင်တာပေါ့။ အဓိက တောင်သူကို အကျိုးပြုမယ့် ပါတီတစ်ခုခုပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ကျတော်တို့အခု ဟိုမာထည့်မှာ ဒီမှာထည့်မှာ မသိဘူး။ ကျတော်တို့ကနေ့တိုင်းလယ်ထဲဆင်းတယ်။” မကေသီဦး (စံပြ ၆မိုင်အုပ်စု၊ ဝမ့်လထွားကျေးရွာ)“ အခုလယ်သမားတွေက အဓိကဒုက္ခရောက်နေတာက ဆန်ရေစပါးက ထွက်တယ်။ အမတို့လုပ်တဲ့စပါးတွေဆို ပစ္စည်းလည်း ကုန်ကြမ်းလည်းထွက်တယ်။ ဒါပေမဲ့ကုန်ကျစာရိတ်မှာကျတော့ တအားများတယ်။ စပါးဈေးတွေက […]
နော်ဒွေးအယ်ခူ တပ်ပိုင်မြေကျူးကျော်မှု တွေနဲ့ တရားရုံးက ချမှတ်လိုက်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေကိုကျခံပြီးသွားတဲ့ လွိုင်ကော်မြို့နယ်ထဲက တောင်သူကို ပြစ်ဒဏ်နည်းတယ်ဆိုပြီး အမြောက်တပ် ၃၅၆ နဲ့ ခြေမြန်တပ်ရင်း ၂၅၀ က ထပ်မံပြီး ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်မှာ ပြင်ဆင်ချက်တက်ထားတဲ့ အမှုကို ပြည်နယ် တရားလွှတ်တော်က ဒီနေ့ ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့မှာ ပလပ်လိုက်ပါပြီ။ တောင်သူတွေရဲ့အမှုကို လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ ရှေ့နေစောခူးတလေက “ ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်က တရားသူကြီးကတော့ ဒီအမှုတွေအားလုံးကို မူလရုံးချမှတ်တဲ့အမိန့်က လျော်ကန်သင့်မြတ်တယ်။ ပြင်ဆင်မှုကြားနာတဲ့ရုံးတစ်ရုံးအနေနဲ့ ဒီပုဒ်မတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့မှ တရားမျှတမှုကင်းမဲ့ပြီးတော့မှ ကွာခြားနေတာမျိုးမဟုတ်ဘူးဆိုရင် ဆက်ပြီးမသင့်ဘူးဆိုပြီးတော့မှ တရားသူကြီးက အဲ့သုံးသပ်ချက်နဲ့ ဒီအမှုအားလုံးကို ပလပ်လိုက်တာပေါ့” လို့ တရားရုံးချိန်းအပြီး မီဒီယာတွေကို ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ တပ်ကသိမ်းဆည်ထားတဲ့ မြေယာပေါ်မှာ […]
နော်ဒွေးအယ်ခူ တပ်သိမ်းတောင်ယာမြေပြဿနာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူတွေ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ တောင်ယာမြေတွေကို ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံတင်ပြထားပြီး တပ်မြေသိမ်းဆည်းခြင်းဆိုင်ရာမူဝဒါနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ ကယားပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဦးအယ်လ်ဖောင်းရှိုက ပြောပါတယ်။ “ပြည်သူတွေ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ပြန်လည်တောင်းဆိုတဲ့ ပိုင်ဆိုင်သင့်ပိုင်ဆိုင်ထိုက် ပြန်လည်တောင်းဆိုတဲ့မြေတွေကိုတော့ ကျတော်တို့ပြန်လည်စွန့်လွှတ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် တင်ပြပါတယ်။ဒီလိုစွန့်လွှတ်ဖို့တင်ပြတဲ့နေရာမှာလည်းပဲ မူနဲ့အညီစီစစ်ပြီး ခရိုင် မြို့နယ် ပြည်နယ်အဆင့်ဆင့်စီစစ်ပြီး ပေးသင့်ပေးထိုက်တဲ့မူဝါဒတွေနဲ့အညီ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ သိမ်းဆည်းလယ်ယာမြေဗဟိုကော်မတီ တင်ပြပြီး စီမံဆောင်ရွက်ပြီးပါပြီ” လို့ ဝန်ကြီးချုပ်ကပြောပါတယ်။ ကယားပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ပြည်သူ့အတွက် စတုတ္တ(၁)နှစ်တာကာလအတွင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်)ရဲ့ တောင်သူတွေရဲ့ တပ်သိမ်းမြေပြဿနာကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးနေလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဝန်ကြီးချုပ်က ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက်နေ့က ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်ရဲ့သိမ်းဆည်းခြင်းဆိုင်ရာ မူဝါဒနည်းလမ်းစဉ် (၅၂)ချက်နဲ့အညီ စီစစ်ပြီး တပ်မြေသိမ်းဆည်းမှုများနှင့်စပ်လျဉ်းတဲ့ […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) လက်ရှိ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်အတွင်းက တောင်သူအချို့ကို မြန်မာတပ်မတော်က ပြင်ဆင်ချက်တက်တဲ့အမှုတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ တစ်စုံတစ်ရာဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ကိစ္စတွေမှာ တစ်ဆို့မှုဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ ကယားပြည်နယ်ငြိမ်းချမ်းရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်သူတွေက ထောက်ပြပြောဆိုပါတယ်။ “ဒီကိစ္စရပ်က ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ လာပြီးသက်ရောက်တာပေါ့နော်။ အဲ့လိုရောက်လာတဲ့အခါမှာ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးမှုရဲ့ အားကောင်းဖို့အတွက် ပိုပြီးတော့မှအခက်အခဲဖြစ်စေတယ်။ အထူးသဖြင့်က ဆွေးနွေးညိုနိုင်းတဲ့အခါမှာ တစ်စုံတစ်ရာတော့ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ဖို့အတွက် ပိုပြီးတော့မှ အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်ပေါ့နော်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် တာကရေရည်ဖြေရှင်းရမယ့်ကိစ္စဖြစ်သော်လည်းပဲ နှစ်နာတဲ့ပြည်သူလူထုအတွက်က လတ်သလောလိုအပ်ချက်ဖြစ်နေတယ်။ ကြားထဲမှာ ညိုနိုင်းဖြေရှင်းတဲ့အခါမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရှေ့ဆက်သွားနိုင်ဖို့အတွက် တစ်ဆို့မှုဖြစ်တဲ့အကြောင်းအရာတစ်ခုလို့ပြောလို့ရတယ်ပေါနော်” လို့ ကိုမာတီယားကပြောပါတယ်။ အဲလို တောင်သူတွေကိုတရားစွဲဆိုတာဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် နိုင်ငံရေးကိစ္စရပ်တွေ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကိစ္စရပ်တွေ ဖယ်ဒရယ်ကိစ္စရပ်တွေကို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုလုပ်တဲ့အခါ ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေရှိလာတဲ့အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ သက်ရောက်မှုရှိတယ်လို့ ၎င်းဆိုပါတယ်။ ကယားပြည်နယ် ၊ လွိုင်ကော်ခရိုင် […]
အန်ထောနီ တောင်သူတွေနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပြဿနာတွေကို ပြည်ထောင်စု အစိုးရသော်လည်းကောင်း ပြည်နယ်အစိုးရသော်လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ရာ ဖြေရှင်းပေးတာတို့ ညွန်ကြားချက်တွေထုတ်ပေးတာတို့ ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ် အခြေစိုက် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ “အစိုးရတွေက ဒါချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ပေးသင့်တဲ့အရာဖြစ်တယ်။ နောက်ထပ်အမှုမျိုးတွေမတက်လာအောင်လည်း ပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ ပြင်ဆင်တဲ့ အနေအထားဖြစ်အောင် ညွန်ကြားချက်တွေ ဥပဒေတွေပြင်တာတွေ တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်။ ဒါပေမယ့်လက်ရှိအစိုးရက လက်ရှိအခြေအနေအထိ ဘာတစ်ခုမှ မပြင်ထားဘူး။”လို့ ကယန်းအမျိုးသားပါတီ ဥက္ကဌ ခွန်းဘီထူးက ပြောပါတယ်။ ကယားပြည်နယ် ၊ လွိုင်ကော်ခရိုင် ၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်ရှိ တပ်မတော်တပ်ရင်းဖြစ်ကြတဲ့ အမတ (၃၅၆)၊ ခမရ (၂၅၀) နှင့် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်ရှိ အမတ (၃၆၀) တို့ က […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ကယားပြည်နယ် တရားလွှတ်တော်ရုံးက ဒေါဆိုရှေးတောင်သူ တွေဖြစ်တဲ့ ဦးသောမတ်စ်၊ ဦးပါစကွားလယ်၊ ဦးကျော်ကျော်၊ ဦးမာတီးယာ၊ ဦးအိုင်ဗင်၊ ဦးငါးရယ် တို့ကို ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့က ပြန်လည်ဆင့်ခေါ် တာဖြစ်ပြီး လာမယ့် ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ပြည်နယ် တရားရုံးမှာ အမှုကို ကြားနာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်လို့ ဒေါဆိုရှေ့တောင်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးပါးရယ်က ပြောပတယ်။ “၆ ယောက်နာမည်နဲ့ ခေါ်စာရောက်တယ်ပေါ့နော်။ အရင်တရားစွဲတုန်းကဆိုလည်း အဲလိုပဲ ၆ ယောက်ခေါ်တယ်။ သူတို့ကိုရုံးက ခေါ်ရင်တော့ သွားကြမှာပဲ။ တရားဥပဒေနည်းလမ်းကလည်းရှိနေတာကိုး သွားရောက်ဖြေရှင်းဖို့ သွားကြဖို့လည်းရှိတယ်။” လို့ဦးပါးရယ်က ပြောပါတယ်။ အမတ (၃၆၀)ကနေ တရားစွဲဆိုထားတဲ့ ဒေါဆိုရှေးတောင်သူနဲ့ စက်သမား […]
စိုးထိုက်အောင် သိမ်းဆည်းထားတဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ လယ်ယာမြေတွေကို အမှန်တကယ် အသုံးမပြုဘူးဆိုရင် နစ်နာဆုံးရှုံးသွားတဲ့ သူတွေကို မြေယာ သို့မဟုတ် လျော်ကြေးငွေပြန်ပေးသင့်တယ်လို့ ကယားပြည်နယ် လွှတ်တော် တိုင်စာပစ်စာလေ့လာဆန်းစစ်ရေးအဖွဲ့ ဥက္ကဌ ဦးအောင်နိုင်ဦးက ပြောပါတယ်။ “တကယ် မသုံးတဲ့မြေတွေကို တောင်သူတွေကို ပြန်ပေးသင့်တယ်ပေါ့။ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေ တအားများတယ်ပေါ့။ တကယ်သုံးလို့ရှိရင်တော့ ပြန်မပေးမဲ့ လျော်ကြေးငွေပေါ့။ မသုံးတဲ့ နောက်ပိုင်းဆို အများကြီးကျန်တယ်။ အဲ့ဒါတွေကို လဲ ပြန်လည် နစ်နာတဲ့ သူတွေကို ပြန်ပေးသင့်တယ်ပေါ့နော်။” တိုင်ကြားထားတဲ့ မြေယာကိစ္စတွေဟာဆိုရင် အများစုက အာဏာရှိတဲ့ သူတွေကနေပြီး ဒေသခံတောင်သူတွေရဲ့ မြေယာပေါ်မှာ လယ်ယာမြေလုပ်ပိုင်ခွင့်ပြုလက်မှတ် ပုံစံ(၇)ကို လျှောက်ထားပြီး အမည်ပေါက်တွေ လုပ်ထားလိုက်ခြင်းက ပြည်သူတွေ ထိခိုက်နစ်နာစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ […]
ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ဒေါဆိုရှေ့တောင်သူတွေနဲ့ အမြောက်တပ် (၃၆၀) တို့ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခဲ့ကြတဲ့ တောင်ယာမြေယာပေါ်မှာ တခြားသူဝင်ရောက်ထွန်ယက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့အပေါ် ဒေသခံတွေ လုပ်ကိုင်စိုက်ပျိုးစာမြေမရှိတော့မှာကို စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ လုပ်ကိုင်စားသောက်စရာ မြေနေရာ မရှိတော့တဲ့အတွက် မိသားစုစားဝတ်နေရေးကို စိတ်ပူပန်ရပြီး နေ့စဉ်နဲ့အမျှ စိတ်ဆင်းရဲနေရတယ်လို့ ဒေါဆိုရှေ့မှ တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါညားမာ က ပြောပါတယ်။ “သူများခြံကို နေ့စားလိုက်တာတစ်နေ့ ၅၀၀၀ ပဲရတယ် ကျမဆန်ဝယ်စားရတယ် ကျမမှာကလေး ၃ ယောက်ရှိတယ်လေး စားလို့မလောက်ဘူးလေး။ ကျမကလေးတွေလည်း ဘာသွားစားရမလဲ မသိတော့ဘူး ညလည်းအိပ်မပျော်တော့ဘူး စိတ်ဆင်းရဲရတယ် မျက်လုံးထဲမှာ ကိုယ့်ခြံကိုပဲပြန်မြင်ယောင်နေတယ်” လို့ ဒေါ်ညားမာက ပြောပါတယ်။ ယခုအချိန်မှာတော့ စားဝတ်နေရေးအတွက် တခြားသူတွေရဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ နေ့စားအလုပ်ကို တရက်လုပ်တရက်စား လုပ်ကိုင်ရင်း […]
မီမြာ အသက်၆ဝလောက်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ဦးတီရယ်ကတော့ စိုက်ထားတဲ့ ပြောင်းဖူးခင်းမှာ ငမြောင်တောင်ပိုး ဖျက်ဆီးနေတဲ့အတွက် ပိုးကို လက်နဲ့တစ်ကောင်ချင်း ဖယ်ရှားနေပါတယ်။ ပိုးက အညိုရောင်ဖြစ်ပြီး အရှည်(၃)စင်တီမီတာလောက်နဲ့ ဆန်စေ့နှစ်စေ့အရွယ်အစားလောက်ကြီးပါတယ်။ ကယားပြည်နယ်မှာ ပြောင်းဖူးပင်ပိုးကျတဲ့ ပြဿနာကို အရင်နှစ်ကစပြီး ပြောင်းစိုက်တောင်သူတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီး ပြောင်းအထွက်နှုန်းကျဆင်းမှုတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာလည်း ပြောင်းခင်းပိုးကျတယ် covid-19 ကပ်ရောဂါလည်းဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွက် တောင်သူတွေ ပြောင်းဈေးနှုန်းအတွက် စိုးရိမ်မှုတွေရှိနေပါတယ်။ ပြောင်းကို ငါးနှစ်ဆက်တိုက် စိုက်ပျိုးလာတဲ့ ဦးတီရယ်ကတော့ ပိုးကျတဲ့ပြဿနာကို အရင်နှစ်ကစ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီး ဒီနှစ်မှာတော့ အတတ်နိုင်ဆုံးပိုးကို ပိုးသတ်ဆေးလည်းသုံး လက်နဲ့လည်းဖမ်းပြီး ဖယ်ရှားနိုင်အောင်ကြိုးစားနေပါတယ်။ ” ငါးလပိုင်းအချိန်က နေပူပြီး မိုးသိပ်မရွာသေးတော့ ပြောင်းပင်က သိပ်မသန်သေးတဲ့အချိန်ဖြစ်နေတယ်။ ပြီးတော့ ပိုးကလည်း ပြောင်းပင်ရဲ့အထဲအထိစားနေတယ် တချို့ဆို […]