ခွန်းကလိုင်းဖရီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံပြီးရင် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ဒုတိယ အများဆုံးနေရာကနေ တတိယအများဆုံးအဆင့်သို့ လျော့ကျသွားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ဘိန်းထုတ် လုပ်မှု ဒုတိယ အများဆုံး နေရာမှာရှိခဲ့ပေမယ့် တတိအများဆုံးနေရာမှာ ရှိခဲ့တဲ့ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံက နောက်ပိုင်းမှာ ဓာတုဗေဒသုံးပြီး မူးယစ်ဆေးဝါးတွေ အမြောက်အများထုတ်လုပ်တာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဒုတိယ နေရာကို ရောက် သွားတာပါ။ ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇာဝတ်မှုခင်းဆိုင်ရာရုံး (UNODC) ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုစစ်တမ်း (၂၀၁၉) အရ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဘိန်းစိုက်ပျိုးတဲ့ ပမာဏ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး ယခင် ၂၀၁၉ […]
ကယန်း
ကရင်နီသူ ခွန်းလွီးဇီငြိမ်း (ခ) ခွန်းဘီထူးဟာ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့မှာအဖဦးဇော်ငြိမ်း၊ အမိ ဒေါ်အားသိုင်ကနေ မွေးဖွားခဲ့သူဖြစ်ပြီး ကယန်းတိုင်းရင်းသားတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက မိဘမဲ့ကျောင်းမှာနေပြီး ကြီးပြင်းလာခဲ့သူတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အထက်တန်းရောက်တော့ ကက်သလစ်ရဟန်းဖြစ်သင်ကျောင်းကိုသွားပြီး ပညာသင်ကြားခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမယ့် အထက်တန်းကျောင်းပြီးတော့ နိုင်ငံရေးဘက်ကိုပဲ အလေးသာတော့ နိုင်ငံရေးဘက်ကို ဝင်ရောက်လေ့လာခဲ့သူပါ။ ပထမဦးဆုံး ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာဖွင့်လှစ်တဲ့ သင်တန်းတစ်ခုကို တက်နေရင်း နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ဆက်လက်တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကျောင်းကိုတက်ပြီး ဥရောပကို အလုပ်သင်စေလွှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ ပထမဦးဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံနယ်စပ်မှာနေထိုင်စဉ်က တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံနဲ့ နေထိုင်ခွင့်ရပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လွှတ်မြောက်ဖို့အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းမှုမှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် ဥရောပကိုရောက်ခဲ့ပြီး ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအကြောင်းတွေကို […]
ခွန်းကလိုင်းဖရီး ရှမ်း/တောင်၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ အနောက်ကယန်းဒေသမှာ နေထိုင်တဲ့ ဒေသခံတွေက လက်ရှိ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD ဒီအစိုးရအပေါ် ဘယ်လိုမြင်သလဲ။ လာမယ့် ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ သူတို့ ဘာတွေမျှော်လင့်နေကြပါသလဲ။ ဒေသတွင်း ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု လျှော့ချနိုင်ဖို့ ဘာတွေ ပြောဆိုထားကြသလဲဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်) ကနေ ဒေသခံလူထုတွေကိုမေးမြန်းကောက်နုတ်တင်ပြထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ခွန်းရကောက် (လအိကျေးရွာ၊ ရီနွဲ့ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်)“၂၀၁၅ NLD အစိုးရ ကာလကတော့ ကျနော်တို့ ဒီမှာကတော့ ပြောင်းလဲမှုဆိုတာ သိပ်များများစားစားမရှိပါဘူး။ တချို့လမ်းတွေလောက်ပဲ ပြောင်းလဲသွားတာပေါ့။ တခုကောင်းသွားတာက သူတို့ ပိုပြီးတော့မှ ကွင်းဆင်းလေ့ လာတာတို့ ပိုပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ဖက်ကို ရပ်တည်ပေးတယ်။ မလုပ်ပေးနိုင်ရင်တောင်မှ ကျနော်တို့ အခက်အခဲကိုတော့ လာမေးတယ် အဲ့မျိုးပေါ့နော်။ […]
ခွန်းကလိုင်းဖရီး စေတနာ့ဝန်ထမ်း အယောက်(၈၀)က ကျောင်း ဆရာ/မ မလုံလောက်တဲ့ ကယန်းတိုင်းရင်းသား ဒေသဘက်က ကျောင်းတွေမှာ သွားရောက်စာသင်ကြားပေးဖို့ ကယန်းမျိုးဆက်သစ်လူငယ်အဖွဲ့ကနေ ဦးဆောင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ကယန်းမျိုးဆက်သစ်လူငယ်အဖွဲ့ရဲ့ ပညာရေး စီမံကိန်းတာဝန်ခံ ခွန်းမောင်တင်က “ အဓိက ကယန်းဒေသမှာ ဆရာ၊မ မလုံလောက်မှုဖြစ်စဉ်တွေကို ကူညီထောက်ပံ့ချင်တယ်။ အဲ့ဒါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲမှာ ပြန်စဉ်းစားမယ်ဆိုရင် ကျောင်းသူ၊သား ကျောင်းထွက်နှုန်းကို လျော့ချစေချင်တယ်ပေါ့။ ဒီအချက်နဲ့ ကျနော်တို့ စေလွတ်ပါတယ်။” လို့ ပြောပါတယ်။ ကယန်းဒေသကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ ပင်လောင်းမြို့နယ်နဲ့ ဆီဆိုင်မြို့နယ်၊ ကယားပြည်နယ်ရှိ လွိုင်ကော်မြို့နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်နဲ့ မယ်စဲ့မြို့နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်ရှိ သံတောင်ကြီး မြို့နယ်၊ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေရှိ ပျဉ်းမနားမြို့နယ်နဲ့ လယ်ဝေးမြို့နယ်ရှိ ကျောင်းပေါင်း (၇၀)ခန့်ကို […]
ခွန်းကလိုင်းဖရီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်အတွင်းတွင် ကယန်းတိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး မဲဆန္ဒနယ်သတ်မှတ်ပေးဖို့ လိုတယ်လို့ ကယန်းအမျိုးသားညီညွတ်ရေးဦးဆောင်ကော်မတီ (HCKNU)မှ ဥက္ကဌ ခွန်းရှမူအေးလာက ပြောပါတယ်။ “၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ (၁၆၁) (ဂ) အရဆိုရင် ဒီအခွင့်အရေးကို ပေးထားပြီးသားလေ။ အဲဒီအခွင့်အရေးပေးထားတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က ဒီအခွင့်အရေးအပေါ်မှာပဲ တောင်းဆိုတာ” ဟု ကန္တာရဝတီတိုင်းမ်သို့ ပြောဆိုပါတယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပြဌာန်းချက်အရ ကယန်းလူမျိုးတွေက ကယားပြည်နယ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေ ဝ.၁ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိတဲ့အတွက် ကယားပြည်နယ်အတွင်း ကယန်းတိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး တစ်ဦးရရှိဖို့ မဲဆန္ဒနယ်သတ်မှတ်ထည့်သွင်းဖို့ တောင်းဆိုနေကြတာလို့ဆိုပါတယ်။ ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ်တွင် ကယန်းတိုင်ရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးနေရာအတွက် လူဦးရေ ပြည့်မီသော်လည်း ရေးရာဝန်ကြီးနေရာသတ်မှတ်ပေးခြင်းမရှိသည့်အတွက် တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ မေးစရာဖြစ်လာကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။ ဇွန်လ […]
အန်ထော်နီ လည်ပင်းကို ကြေးကွင်းတွေနဲ့ရစ်ပတ်ပြီးတော့ ခြေသလုံးနဲ့ လက်ကောက်ဝတ်တွေမှာလည်း သံထည်တွေပတ် ကြေးကွင်းတွေ ဝတ်ထားတဲ့ ထူးခြားတဲ့ ကယန်း အမျိုးသမီး ကြေးကွင်းပတ်လူမျိုးတွေဟာဆိုရင် ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသွား အများစုက စိတ်ဝင်စားကြတဲ့ မျိုးနွယ်စုဖြစ်ပါတယ်။ လည်ပင်းမှာ ကြေးကွင်းပတ်ထားတာကြောင့် သူတို့လည်ပင်းက သာမန်ထက်ရှည်နေပါတယ်။ ဒီလိုကယန်းကြေးကွင်းပတ် အမျိုးသမီးတွေ ဟာဆိုရင် ကယန်းမျိုးနွယ်စု ၄ မျိုးထဲမှာမှ ကယန်းလဝီ လူမျိုးတွေဖြစ်ကြပါတယ်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းမှားစွာကိုပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပင်မကယန်းလူမျိုးနှစ်မျိုးပဲရှိတယ်လို့သိရပါတယ်။ အရင်တုန်းကဆိုရင် ကယန်းလူမျိုး ပင်မကယန်းလူမျိုးနှစ်မျိုးသာရှိပါတယ် အဲ့တာက ကယန်းလဝီ(တောင်ပိုင်းကယန်း) ကယန်းလထ (မြောက်ပိုင်းကယန်း) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ ကယန်းမျိုးနွယ် ၄ မျိုး ရှိပါတယ်။ ကယန်းကငန်၊ ကယန်း လထ၊ ကယန်းဂေခိုနှင့် ကယန်း လဝီတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ […]
မော်ဦးမြာ လက်ရှိ အစိုးရလက်ထက် ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်ဖော်ဆောင်နေမှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ အခြေအနေအပေါ် တိုင်းရင်းသားပါတီအနေနဲ့ ဘယ်လိုသုံးသပ်ထားသလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကယန်းအမျိုးသားပါတီ ဥက္ကဌ ခွန်းဘီထူးနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားတာတွေကို ကောက်နုတ်တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။ မေး ။ ။ ကယန်းမျိုးဆက်သစ် လူငယ်ကနေ ထုတ်တဲ့ “ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် လူထုအသံ” ဆိုတဲ့ စစ်တမ်းစာအုပ်အရ ယခုအစိုးရမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုက ယခင်ကထက် အားနည်းနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားတာ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဆရာ့ရဲ့ အမြင်ကရော ယခု အစိုးရရဲ့ ဖော်ဆောင်မှုက ယခင် အစိုးရထက် အားနည်းတယ်လို့ မြင်ပါသလား။ ဘာကြောင့်လဲပေ့ါ။ ဖြေ ။ ။ လူထုများက ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်အတူ သူတို့မျှော်လင့်ထားတဲ့ […]
အန်ထော်နီ ကမ္ဘာကပ်ဆိုက်ရောဂါကျရောက်နေတဲ့အချိန် ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ အထင်ကရနေရာတွေပိတ်ထားပြီးနောက် ကယန်းကြေးကွင်းပတ် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့လည်း သူတို့ရဲ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ ဆိုင်တွေလည်း ပိတ်ထားနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအနေနဲ့ ကယန်းကြေးကွင်းပတ်အမျိုးသမီးတွေ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့နေရာတွေကတော့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်ပန်ပက်ကျေးရွာအုပ်စုဘက်ရှိကျေးရွာတွေအပါအဝင် ၊ လွိုင်ကော်မြို့ ဒေါဆန်းဘုန်းကျေးရွာတို့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးကိုယ့်ရိုးရာကို တစ်ခြားသူကစိတ်ဝင်စားလို့ သူများပြည်နယ်တွေအထိ သွာရောက်ဖျော်ဖြေခဲ့ရတယ်လို့လည်း ပန်ပက် လော်ကုံးကျေးရွာ မှာနေတဲ့ အသက် ၅၆ နှစ်အရွယ် ဒေါ်မူပလားက သူမရဲ့အတွေ့အကြုံကို ခုလိုပြောပြထားပါတယ်။ လည်ပင်းကို ကြေးကွင်းတွေနဲ့ရစ်ပတ်ပြီးတော့ ခြေသလုံးနဲ့ လက်ကောက်ဝတ်တွေမှာလည်း သံထည်တွေပတ် ကြေးကွင်းတွေ ဝတ်ထားတဲ့ ထူးခြားတဲ့ ကယန်း အမျိုးသမီး ကြေးကွင်းပတ်လူမျိုးတွေဟာဆိုရင် ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသွား အများစုက စိတ်ဝင်စားကြတဲ့ မျိုးနွယ်စုဖြစ်ပါတယ်။ “ကျမက အတွေ့အကြုံနဲနဲများတယ် […]